De Grote Eindbuizentest
Triode Dick op zoek naar de ultime eindbuis...
Deel 2 (laag vermogen triodes)
Update:9-3-2002
WE275:
Na het onthutsende begin weer verder met de volgende triode. Schaars en
daarom erg kostbaar. Eén van grote naam: " Western Electric". Een
heerlijke buis. Mooi vloeiend midden naar hoog. Prima klankbalans. Stemmen
hebben body. Hier kan ik uren achtereen naar luisteren. Maar niet de krachtige
open weergave van de 2A3 single plate. De 275 behoort in het testveld bij
de betere. Hij verdient van mij 90 punten.
WE
VT52: Dit is een ander verhaal. Deze toch
gerenommeerde buis wil niet echt los komen. Hij klinkt verstopt. Het hoog
is wat terughoudend. Nee, dat is niet geweldig. De brom is wat meer aanwezig
als de gloei met een AC-voeding wordt gevoed. Dit zal voornamelijk komen
door hogere 7 Volt gloeispanning. Gelijkrichten dus. Ook een flinke tijd
laten inspelen hielp niet. Jim de Kort gaf het advies de buis op 6,3 Volt
te zetten. Ik heb hem een nog langere inspeeltijd gegeven, maar kreeg er
weinig voor terug. Deze Western Electric mag ondanks zijn beroemde afkomst
afgevoerd worden! Een deceptie. 60 punten.
RCA2A3
single plate: Zo, de referentie is gezet.
En wat voor één! Deze triode heeft alles. Superdetail, ambiance
weergave is schitterend en een stemweergave die je naar lucht doet happen.
Er zijn triodes waar je ontzettend lekker muziek mee kan genieten. En je
hebt triodes die je zo in de muziek trekken dat je bijna onbereikbaar bent
voor signalen uit je naaste omgeving, als je muziek luistert. Dit is er
zo'n één. Plaat na plaat wordt uit de kast gehaald en herontdekt.
Ik hoor dingen die eerder niet opvielen. Deze triode definieert zo scherp
als een zojuist op de riem geslepen kappersscheermes. En alles speelt zich
driedimensionaal voor je luisterstoel af. Een dik verdiende 99 punten.
RCA
2A3: De "gewone" double plate. Met deze
triode maakte ik de fout hem rechtstreeks met de single plate te confronteren.
Daar deed ik deze triode onrecht mee aan. Later langer naar deze buis te
luisteren bracht aan het licht dat het een heel fijne muziekmaker is. Vooral
de stemmen hebben kracht. Geen enkel randje aan de muziek. Heel natuurlijk.
Niet die ruimte als de toptriodes, maar nog steeds heel fraai. Ik begrijp
ook waarom de 2A3 veel liefhebbers heeft. Hij verdient een net cijfer:
89
punten.
Sylvania
6B4G: Deze triode heb ik al een hele tijd
op de plank. Destijds gekocht voor en te bouwen push pull versterker. Die
is er ook wel gekomen, maar staat al weer een paar jaar bij een andere
muziekliefhebbende kennis te spelen. Als je voordelig een heel mooie triode
wilt, is dit er één. Hij is net zo goed, met eigenlijk nog
een ietsje mooiere balans, dan de RCA 2A3 double plate. Ik heb ze destijds
gekocht bij Antique Electronic Supply voor fifteen bucks. Ongeveer 17 euro
dus. Goed gebruikt. Nieuw worden ze nu ook behoorlijk duurder. Heeft alles
te maken met het schaars worden van de 2A3 NOS types. Bouw er een mooie
single ended mee (zie de projects bladzij). En je hebt een heel serieuze
versterker. De Sylvania is super gebouwd. Mooie ophanging van de direct
verhitte kathode/ gloeidraden. 6B4G van andere merken die ik ook heb zoals
Hytron klinken een fractie anders maar beslist niet slechter. En er schijnen
zelfs single plate 6B4G's te bestaan....oei.....slik...... Ik heb ze nog
nooit gezien. Deze doubleplate Sylvania krijgt zijn welverdiende 89 punten.
Philips
E406e: Nog zo'n aangename verrassing. De
Philips blijkt een zeer prettige muziekmaker. Heel verfijnt. Mooi ruimtebeeld.
Hij lijkt qua karakter nog het meest op de WE275. Lang luisteren geeft
absoluut geen aurale RSI verschijnselen. Integendeel, deze triode geeft
ontspanning! Mooi gebalanceerd van laag tot hoog. Deze E406e is echter
het slachtoffer van een hype aan het worden. Ondanks de nog relatief lage
leeftijd en grote productieaantallen worden er door handelaars, en dat
zijn over het algemeen niet de grootste muziekliefhebbers, woekerprijzen
gevraagd! Maar kijk uit, er is veel kaf onder het koren. Exemplaren met
veel Kilometers op de teller en daardoor lang niet 100% meer, gaan weg
voor veel te hoge prijzen. Neem als je deze buis zoekt en er wat vind altijd
een buistester mee! Ook deze testset gaat ondanks dat ze nog maar zo'n
80% zijn en ook de nodige verkleuring van het glas vertonen, voor 120 euro
van de hand. Belachelijk! Maar het is wel een goede triode! 92 punten.
Dat ik hier ook op en aanmerkingen maak zoals bij de E406n doe ik vooral om de argeloze muziekliefhebber te beschermen tegen kwalijke praktijken van mensen die snel een dikke graankorrel mee willen pikken van onze geliefde hobby. De laatst bezochte radiomarkten lieten meer mooie glanzend gepoetste, maar geheel uitgebluste buizen zien dan ooit! Zo uit oude radio's gerukt en opgepoetst. Ook op Marktplaats dot nl zie ik steeds meer onfrisse aanbiedingen. Uiteraard tegen topprijzen! Laat liggen die rotzooi! Mijn site is het uitgelezen medium om medehobbyisten te waarschuwen tegen deze volksverlakkerij. Hier geen censuur, gewoon eerlijke voorlichting. Als ik wat tegenkom wat mijn inziens niet door de beugel kan, en ons buizenliefhebbers de hobby kan verzieken, meld ik dat! Koop in ieder geval bij een vertrouwde leverancier (zie links-pagina). Of koop, als je veel op de gok koopt, een tubetester. Loop je nooit risico.
Tungsram
AD1: Eindelijk eens de fameuze AD1 op mijn
versterker! Over deze triode gaan verhalen die mythische vormen aannemen.
Terecht? Nou, niet helemaal. Heel mooie buis, daar niets slechts over.
Maar na al het "geweld" van de laatste weken met de 2A3sp, de UX250 en
de nieuwe Tsjechische lichting triodes valt het toch allemaal een beetje
tegen. We hebben het hier over een heel goeie triode, maar er zijn best
wel mooiere te vinden! De AD1 geeft een mooi ruimtebeeld weer. Schitterend
schoon tintelend hoog. Absoluut één van de mooiste op dat
vlak. Maar ook een wat dunnige totaalweergave, zonder dat luie 300B karakter
overigens. Stemmen krijgen niet die body en kracht die ik met de beste
triodes hoorde de laatste weken. Het geheel mist wat. De opbouw roept enige
vraagtekens op. Het is allemaal van een mindere klasse dan bijvoorbeeld
zijn generatie genoot: de 2A3sp. Die is uitzonderlijk mooi gebouwd. De
AD1 is wat priegelig gebouwd.
Deze legendarische buis haalde vooralsnog niet wat ik ervan verwachtte. Dus aan de slag. Wereldwijd gewaardeerd, alleen niet door Triode Dick? Dat wil er zelfs bij mijzelf niet in. Een audiovriend adviseerde om de kathodeweerstand naar 800 Ohm te verhogen, dus minder anodestroom. Dat gaf niet genoeg resultaat. Omdat 'ie gewoon te dun klonk, ging ik aan de slag met een steviger driverbuis: de 227. Die ken ik door en door. Volbloedig, detailrijk en veel ruimte. Ik hoorde koud aangezet al dat het een succesvolle ingreep was. Nu was er een veel harmonischer klankbeeld. De combinatie klikt wonderwel. De hoogweergave van deze triode is werkelijk zeldzaam mooi. Nu het midden en laag meer in balans zijn, komt dat nog mooier tot zijn recht. De buis gaat in waardering omhoog. Als je met de AD1 bezig gaat zoek dan heel goed naar de juiste stuurbuis! Deze is allesbepalend voor het eindresultaat! Hij hoort nu bij mijn favorieten. Jammer dat ook deze weer moet gaan... Uiteindelijk toch een prima 96 punten.
Valvo
EB: Bijzonder schaarse triode uit de AD1
klasse. Maar deze is wat volbloediger dan de Tungsram. En ook mooier van
afwerking. Vooral de vele kathode/gloeidraden vallen op. Met zo'n buisje
op je versterker wil je alleen maar lekker muziek luisteren. Vergeleken
met bijvoorbeeld de 245 is het geluid transparanter en mooier open. De
"slam" die je met de hedendaagse triodes hebt, is niet voorhanden. Maar
verder blijft er eigelijk weinig te wensen over. Ik vind deze buis net
wat breder inzetbaar met verschillende soorten muziek dat de AD1 hierboven.
O had ik maar wat van deze buisjes..... : 97 punten.
Telefunken
EBIII: Het kan niet op. superzeldzaam en
gezocht. Deze buis lijkt als voorbeeld gediend voor de AVVT AD100. Zelfs
het karakter van het midden en hoog lijkt veel op die buis. Is ook krachtiger
dan de EB hierboven beschreven, en ziet er ook potiger uit. De afwerking
is prachtig. Wat een vaklui had je in de vroege audio jaren toen deze buizen
in radio's van bofkonten werden gestoken. Eigelijk komt de weergave alleen
in het laag tekort als je de AD100 er naast beluisterd. De laagweergave
is dunner, wel goed van detail, maar heeft wat weinig body. Al met al een
bijzonder mooie buis. Ook hier zou ik zeer gelukkig zijn met een aantal
paartjes. Mijn waardering?: 97 punten.
AVVT
AV2A3: De hedendaagse 2A3 triode van AVVT.
En één met de elektrische instellingen van de originele 2A3.
Ik val maar direct met de deur in huis. Ik vind hem subliem! De weergave
is heel krachtig, helder, transparant en met een bijzonder mooie hoogweergave.
Gloeiende... wat mooi! Deze triode staat qua geluid op dezelfde bovenste
plank als de single plate RCA 2A3. De buis is mooi gebouwd, met acht gloeidraden.
Dat geeft een mooie gelijkmatige emissie. De anode is gecoat nikkel. Het
glas is in de zogenaamde C37 vorm gemaakt. Wat resonanties tegen zou gaan.
De buis is fysiek wel veel ruimer in zijn jas dan de oude 2A3. Muzikaal
geef ik deze buis 99 punten.
Sovtec
2A3: "Wil je deze ook eens proberen?" vroeg
Jim de Kort, van VT-components. "Ach ja", zei ik. Na al het mooie spul
die ik de laatste maanden beluisterd heb liep ik niet echt over van nieuwsgierigheid,
maar een keertje beluisteren wilde ik deze nieuwe triode uit de Sovtec
stal natuurlijk wel. Waarom dit gebrek aan bovengemiddeld enthousiasme?
Ik vond de 300B uit dezelfde fabriek ook niet geweldig. Ultramicrofonisch
en wat ongeïnspireerd. Is dat bij deze Ruski ook het geval? Nee, nee,
drie keer nee zelfs! Dit is wél een goede buis. Verassend goed.
Schoon, ruimtelijk en mooi gedetailleerde weergave. Veel beter dan verwacht.
Niet die superklasse van de top 5, maar een echte subtopper. En ook deze
buis is heel mooi stil met AC als gloei. De buis is mooi gebouwd. De mensen
van Sovtec hebben duidelijk veel bijgeleerd de afgelopen jaren. Ik heb
op de "detailspagina" wat foto's gezet die dat te laten zien. 89 punten.
RCA
UX245: Het lullige is dat als je al heel
lang naar een versterker of in dit geval eindtriode luistert, je hem op
den duur wat gewoontjes gaat vinden. Een mens raakt gewend aan de kwaliteit.
Pas als je weer naar wat minder gaat, komt de waardering snel weer terug.
De 245 was voor de grote eindbuizentest mijn dagelijkse maatje tijdens
het plaatjes draaien. Nu, na een weerzien na vele weken is het als of je
een nieuwe buis ontdekt! Ik moet hier toch zuinig op zijn! Want de weergave
is misschien niet zo goed als van de top drie triodes, maar er zijn weinig
buizen met de kwaliteiten van deze qua afmetingen niet grote triode. Natuurlijker
dan de gemiddelde 300B. Transparanter dan de double plate 2A3. Hij lijkt
nog het meest op de 250. Maar wel minder krachtig. Maar praktisch hetzelfde
stereobeeld. Ook deze triode is weer heel mooi gemaakt. Degelijk gebouwd
voor heel wat uren luisterplezier. De latere 45 is een fractie presenter
in zijn weergave, tegenover de wat rondere weergave van de oude globe.
De ST-uitvoering is nog te vinden, maar de prijzen reizen de pan een beetje
uit. Het wordt nu wel heel snel minder met de verkrijgbaarheid! Ik heb
gebruikte, maar nog hele goeie gekocht voor $30.=. Op een Nederlandse radiomark
heb ik ook voor veel minder een paartje nieuw in doos gekocht! Normaal
is dit echter alleen voor Guus Geluk weggelegd. De muzikale kwaliteiten
zijn mij toch veel waard: 92 punten.
Emission
Labs 45: Hé dit is iets heel bijzonders!
Een 45 in productie. Voor het eerst in decennia. Ach, eigenlijk is het
gewoon een heel nieuwe buis die de specs van een 45 heeft. De glimmend
nikkelen anode is veel groter dan in een oude 45. Het glas is zelfs reusachtig
vergeleken bij de oude miniheld. Maar toch is hij zo uitwisselbaar met
de oude. Een niet verkeerde gedachte bij het erg schaars worden van de
oude voorraad. De afwerking is standaard EL: subliem. De muzikale kwaliteiten
verrasten me behoorlijk. Meten wees al uit dat er meer vermogen uit kwam
dan uit de versterker met de oude buis. Maar de klank is veel levendiger
en krachtiger. Je hoort hier helemaal niet aan af dat het een kleinvermogen
triode is. Ik heb geen enkele moeite om een behoorlijk geluidsniveau te
halen zonder noemenswaardige tekortkomingen. Ok, vergeleken met de meer
vermogende types is de drive wat minder. Met deze buis staat je versterker
met twee vingers in de neus te werken. Die wordt niet eens meer warm. De
muzikale kwaliteit ontstijgt zijn voorbeeld: 96 punten.
| Deel 1: | De introductie
en aftrap....  |
| Deel 2: | De lagere vermogen triodes zoals de 45 en 2A3 types.... |
| Deel 3: | De medium en wat
hoger vermogen triodes. De 300B en vrienden... |
| Deel 4: | De conclusie tot
nu toe en wat aanvullende dingen.... |
Overgenomen van de website van Dick van de Merwe. Werkelijk een van de beste Websites op dit gebied. Een bezoek meer dan waard! Triodedick.com