De Grote Eindbuizentest
Triode Dick op zoek naar de ultime eindbuis...
Deel 1 (introductie en aftrap)
Update:25-9-2002
Een project met een lange adem......
Dit project loopt nu al ruim twee en een half jaar. Leerzame jaren. Vele, ook legendarische, buizen hebben ondertussen korter of langer een plaats op de versterker gehad. Ook types waar ik niet van verwacht had dat ik een kans voor zou krijgen om die te beluisteren. Western Electric 300B's bijvoorbeeld. Nog wel uit de oude productie. De WE300B uit de huidige productie komt echt nog aan de beurt. Ik kreeg ze al aangeboden, maar de beste man woont te ver weg. Aan de komst van een nieuw paar wordt gewerkt.
Nieuw zijn de Emission Labs 300B en 300BXLS triodes, die tot maart 2002 onder de naam "Vaic " door het leven gingen. Een goede zet, de nieuwe naam, er was veel verwarring over de Tsjechische buizen. Ik zal proberen een paar "Full Music" 300B's met mesh anode te pakken te krijgen.
De
AVVT AD100, lang de nummero uno in de lijst heeft een vervelende tijd achter
de rug. Grote problemen met een constante productie. Maar die problemen
lijken overwonnen. De nieuwste productie heb ik lang op duurtest gehad
om weer wat vertrouwen te krijgen. Het laatste type lijkt gelukkig weer
als twee druppels op de oude (toen nog goede) productie. Maar er zijn toch
wel enige veranderingen ingevoerd om de stabiliteit op de lange duur te
waarborgen. Toch blijft het een beetje rommelen achter de schermen van
AVVT en zal niet zo snel deze buizen aanbevelen dit moment, ondanks de
mooie exemplaren die ik zelf heb. Moeilijke zaak.
Ik heb mijn nieuwe eindbakken (De Big C) zo gemaakt dat bijna elke eindtriode erop kan. Uitgangstrafo's met meerdere impedanties zijn in een mum van tijd gewisseld. En de gloei en voedingspanning kunnen zich ook in alle gewenste bochten wringen.
Alleen de 211 en 845 passen er niet op. De Big C versterker is met UX4 voeten uitgerust. Maar ik heb verloopvoeten gemaakt naar Europese buisvoeten. Voor de 211 is intussen een speciale versterker gebouwd: "De Goliath". Ik probeer dus ook meerdere types 211 triodes te beluisteren. Ik heb al twee behoorlijk schaarse types van mezelf: Een paar "RCA's" en een paar "United's". Beide bijzonder mooi.
Laat niemand nu zeggen: "mijn eindbuizen zijn veel beter dan die van jou". Ik daag hem uit dat te bewijzen! Ik weet uit ervaring dat er veel "IWAB's" in de audiohobbywereld rondlopen.(Ik Weet Alles Beter). Nou hier is je kans. Met loze opmerkingen kom je niet weg. Als ik ze test ben je ze minimaal vier weken kwijt. En als ze héél goed zijn langer, ha, ha,... Maar ik ben er zeer zuinig op. Dus spreek, of zwijg voor immer!
Voorspel......
30 januari 2000: Zondagmorgen, 7:30!. Mijn bed ligt minder prettig dan normaal, en dat ligt niet aan mijn bed! Ik kan mij gewoon niet meer bedwingen. Even de kathodeweerstand van de eindtrap aanpassen. Voor het uitproberen van de eerste deelnemer, een 2A3 double plate, de"normale" dus. Triode erin gloei erop. Minuutje wachten.. Hoogspanning aan. En maestro: muziek! Zo, eerst een bakje koffie zetten. Kan de versterker vast wat opwarmen.
Dat klinkt niet slecht.... Hij is wat meer "geblokt" in het middengebied, stemmen wel mooi natuurlijk. Wat minder open dan mijn "245" triodes. Krachtiger weergave. En zeker niet de donkerbruine kleur die vaak aan deze buis wordt toegeschreven. Het hoog is detailrijk. Ja, ik begrijp het enthousiasme van veel mensen over deze triode heel goed. Ik zou er zelf heel goed mee kunnen leven. Maar ik schaal de 2A3 een toch wat lager in dan "245". Het is een toch wat minder verfijnde weergave dan met de laatstgenoemde.
Daarna wordt de legendarische 2A3 single plate wordt op gloei gezet. De vele gloeidraden, 20 in aantal maar liefs, worden zichtbaar. Tjonge, wat is dat mooi gemaakt. Na dat de hoogspanning er staat is er weer een goede gelegenheid een vers bakje koffie te zetten. Een uur later zit ik met een bak koude koffie en mijn kaak vast op mijn borst! Gloeiendegloeiende wat gebeurd hier... Die single plate is zo geweldig goed, zo detailrijk en schoon. Je wordt de muziek in gezogen. Deze triode heeft het timbre van de "245". Ik vond en vind mijn "245" een machtig fijn buisje, maar de single plate 2A3 doet alles in de overtreffende trap. Het is een "45 met turbo". Vergelijk het maar met een VW kever en een Porche.
Na twee uurtjes muziek, toch maar weer eens de "gewone" RCA 2A3 double plate er in. Och, best mooi hoor, maar dit is gewoon een ander beestje. Weg is het magische middengebied, weg die extreme "pin point". Nee, het was een beetje een koude douche. En niet omdat de gewone RCA 2A3 niet goed is, die is meer dan goed, maar de single plate is gewoon gewelddadig mooi, punt. Ik neem deze als referentie voor de competitie. Dit is de aftrap voor de nu al zeer inspirerende vergelijkingsslag.
Maar ik zit nu wel met enkele vragen: Wisten ze bij RCA, begin jaren dertig, wel wat voor audiofiel "goud" ze produceerden? Ik denk het niet, de aangeboden muziek was immers niet meer dan middengolfkwaliteit. En zo ja, waren ze dan ook op de "double plate" productie overgegaan?
En, zeker zo prettig om te weten te komen: "zijn de huidige AVVT en KR single plate 2A3's van dezelfde magische kwaliteit als de oude RCA triodes?" Inmiddels weet ik dat wel, en je leest het bij de beschrijving van de desbetreffende triodes.
Dank ben ik verschuldigd aan
audiomensen die mij holpen om verschillende buizen in huis te krijgen.
Raymond, Jim, Ward, Kees, Olaf, Wil, Jac, Cor, Dirk, Hans.. En O, ik hoop
dat ik niemand vergeten ben.Bedankt!
Het grootste probleem is namelijk
dat de oude supertriodes zo goed als onvindbaar zijn. En nieuwe topbuizen
zeer aan de prijs. Maar ik kon door de bereidwillige medewerking van buizenliefhebber
en verzamelaar Raymond ,die meerdere zeer zeldzame triodes beschikbaar
stelde, deze triodetest beginnen.
De andere jongens die ik noemde
hebben later voor andere oude en nieuwe productie buizen gezorgd. Alle
triodes zelf aanschaffen is uiteraard uitgesloten, als je wat minder in
het slappe was zit dan Bill G. En dat laatste geldt dubbel en dwars voor
mijzelf.
Zo, de referentie staat, laten
we maar gaan beginnen aan de marathon test.
| Deel 1: | De introductie
en aftrap....  |
| Deel 2: | De lagere vermogen triodes zoals de 45 en 2A3 types.... |
| Deel 3: | De medium en wat
hoger vermogen triodes. De 300B en vrienden... |
| Deel 4: | De conclusie tot
nu toe en wat aanvullende dingen.... |
Overgenomen van de website van Dick van de Merwe. Werkelijk een van de beste Websites op dit gebied. Een bezoek meer dan waard! Triodedick.com